🔹 آقای نصیری در ابتدای این مناظره با بیان اینکه بحث در موضع ما نسبت به علوم و ابزار مدرن است گفتند: ما مدرنیته را یک کلّ می‌دانیم که قابل تجزیه به خوب و بد نیست. همچنان (که برخی گمان کرده اند) مدرنیته خنثی بوده و در گرو مدل استفاده ما از آن است. ایشان با تأکید بر اینکه این پندار که مدرنیته همان امتداد سیر پیشرفت حیات بشری است، غیرمستند و خطا است، گفتند خداوند بعد از خلقت حضرت آدم(ع، همان گونه که رسالت داشت در باب معنویت، معلم انسان باشد به همان میزان مؤظف بود ابزارسازی و مقدمات تمدن متناسب با هدف خلقت را نیز آموزش دهد. همانطور که بر اساس آیات و روایات و متون دینی، تمدن بشری تا زمان حضرت ادریس(ع شکل گرفته بود. ابزارهای مورد نیاز برای حیات بشری فراهم شده بود.

🔹ایشان افزودند انبیای دیگر هم درصدد توسعه تمدنی برنیامدند و این نه بخاطر اینکه شأن انبیا تمدن سازی نبوده است بلکه به این خاطر بود که آن تمدن لازم شکل گرفته بود. مگر در مواردی مانند طب که به خاطر جبران یک نقصان و ضعفی در آن دخالت داشته اند. و از این رو است که نوسانات تمدنی تا ظهور مدرنیته بسیار کم بود.

🔹این پژوهشگر حوزۀ دین گفتند: آنچه که در دوران مدرن اتفاق افتاد،بدعت بود بدین معنی که در آورده های انبیا دست برده شد.

🔹نصیری نوآوری نسبی را مجاز دانسته و می گوید: نوآوری با اجتهاد و استناد به یک آموزۀ تمدنی که انبیا داشتند منعی ندارد، اما اگر مبدع ابزاری شویم که ماهیاتاً جدید است این مسأله بدعت خواهد بود مانند الکتریسیته در دوران مدرن.

🔸در ادامه استاد محمدتقی اکبرنژاد تولیت مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی با اشاره به اینکه دیدگاه آقای نصیری نسبت به اصل مدرنیته را می‌پذیرم و بنده هم آن را جزئی از انحرافات سیر تکاملی انسان میدانم،افزود: اشکال در محدوده ابزارسازی است‌ و اینکه ایشان ادعا میکند هر آنچه لازم بوده گفته شده است. اگرچه ابزارسازی به معنای امروزی خطا است اما آن را توقیفی نمی‌دانم و با رشد و تکامل انسان و حیات بشری قابل ارتقا می دانم.

🔸ایشان تأکید داشتند چون من نگاه فقهی به این موضوع دارم لذا در مسألۀ فقهی لازم است نخست سنخ شناسی کنیم. به این معنا که ابزارسازی امر تعبدی محض نیست[البته نه اینکه شارع حق دخالت ندارد] و انسان بر فطرت میل به استخدام ابزار آفریده شده است. عقل هم منعی نمی‌بیند مگر اینکه تالی فاسدی داشته باشد و بلکه ضروری هم می شمارد. پس نباید اولاً سراغ متن دینی رفت. بلکه بعد از تبیین عقلی، سراغ نقل میرویم. اگر شارع مخالف این تحلیل عقلی است باید صراحتاً بیان کند. همانگونه که چون ربا رایج بود شارع جلویش را گرفت. اگر ابزارسازی که هم قدرت انسانی و هم میل بشری نسبت به آن وجود دارد خلاف نظر شارع باشد چرا واکنشی نشان نداده است؟ همانطور که وقتی بنای عقلا بر خبر واحد است اما شارع آن را در مواردی که قبول نداشته صراحتا گفته است.

🔹آقای نصیری در ادامه بر توقیفی بودن ابزارسازی تأکید کرده گفتند:اگرچه میل بشری به ابزارسازی وجود دارد اما باید با تعلیم انبیا باشد و اگر انبیا تمدن سازی را شروع نمی کردند حیات بشری شروع نمیشد. وی با اشاره به روایتی که در تفسیر آیۀ «عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ يَعْلَم‏»(علق، ۵ وارد شده است بیان داشتند این روایت میگوید همۀ چیزها را خداوند به آدم یاد داد.
ایشان ادامه دادند وقتی اثبات کردیم انبیا فرستاده شدند تا دین و دنیای مردم را بسازند در مفهوم آن، سلب و نهی از خودسری بشر در ابزارسازی وجود دارد.
بله در تمدن مهدوی پیشرفت وجود دارد اما هرگز از سنخ این مدرنیته نخواهد بود. و روایاتی در این زمینه وجود دارد.

🔸 تولیت مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی با بیان اینکه حیات بشری بدون تعلیم انبیا از بین میرفت، ادعای بدون دلیل است، گفتند: مؤید آن همان انسانی است که این مدرنیته را ساخته است.

🔸ایشان با این اشکال که نسبت به برداشت از روایات نوعی ظاهری گری وجود دارد افزودند در روایاتی هم که علم همۀ ابزارها به خدا نسبت داده میشود معنایش این نیست که انسان واجد رسیدن به آنها نیست. همانطور که عقل حجت باطنی معرفی شده است؛ یعنی واسطۀ این ابزارسازی را در نهاد انسان قرار داده است.

🔸آقای اکبرنژاد خطاب به آقای نصیری گفتند: یک روایتی بیاورید که لسان سلبی داشته باشد که حق ندارید ابزارسازی کنید.
ایشان با بیان نظر خود در این زمینه چنین بیان داشتند که حد ابزارسازی این است که در سیر نیازهای انسان مومن و آخرت محور باشد، اما اگر برآمده از روحیۀ طغیان باشد نامشروع خواهد بود.