بسم الله الرحمان الرحیم

مخاطبین عزیز مؤسسه فقاهت مستحضرند که استاد فاضل لنکرانی اخیرا در درس خود مطالبی را در نقد دیدگاه‌های برخی از جمله استاد اکبرنژاد مطرح ساختند و ضمن آن‌ها اتهاماتی را وارد کردند و پرسش‌هایی را در فضای عمومی در اذهان به وجود آوردند.

روی این حساب کانال فقاهت بر اساس وظیفه ذاتی خود، مصاحبه‌ای را با استاد اکبرنژاد ترتیب داده که از این قرار است:

کانال فقاهت: جناب آقای فاضل طوری مطالب را کنار هم آوردند که گویا لازمه روش اجتهادی شما و بسته جامعی که نوشته‌اید انکار مسائلی همچون وجوب حجاب و قول به موقتی بودن احکام است. شما این انتساب را می‌پذیرید؟

استاد اکبرنژاد: برادر بزرگوار جناب آقای فاضل قطعا با تقواتر از آن هستند که بخواهند همچو نسبتی را به حقیر بدهند. چون بنده نه تنها حجاب را از فرائض قرآنی می‌دانم که برای آن شوون اجتماعی قائل هستم و بر این باورم که حاکمیت می‌تواند درباره آن ورود کند. همین‌طور احکام اسلام را الی یوم القیامه ثابت و حاکم می‌دانم و به تعبیر امام(ره) این منافاتی با دخالت زمان و مکان در استنباط ندارد. البته بعید است منظور ایشان بنده باشم ولی از آنجا طوری بیان کرده‌اند که گویا لازمه عدول از متد اجتهادی شیخ انصاری(ره) این‌گونه فتاوا است، این به ذهن شما و بسیاری از خوانندگان خطور کرده است.

کانال فقاهت: یعنی شما قبول دارید که لازمه بسته جامع اجتهادی به چنین فتاوایی منتهی می‌شود؟

استاد اکبرنژاد: نخیر بنده اکیدا این اتهام را رد می‌کنم. این مطلب خبر از روحیه متصلب گوینده آن می‌دهد و نشان می‌دهد که ایشان بدون اینکه بسته جامع را مطالعه کرده باشد، قضاوت شتاب زده و اتهام پلشتی را وارد کرده‌اند و گرنه بر کسی که این مجموعه را مطالعه کرده باشد روشن است که نگارنده این کتابها صد در صد به دنبال کشف همان چیزی است که بر قلب مبارک پیامبر اسلام(ص) نازل شده است.
برای همین هم “منطق تفسیر متن” و “ادبیات دین” را نوشتیم. زیرا دنبال فهم جامع و منضبط متون دینی بودیم وگرنه اگر بنا بود ژشت روشنفکری بگیریم و حرف‌های غربی شرقی بزنیم که نیازی به انضباط در فهم نداشتیم.

اگر این برادرمان حرف‌های ما را می دیدید، برایشان روشن می‌شد که اتفاقا خروجی روش استنباطی ما فتاوایی در حوزه زنان است که شاید ضد فمینستی ترین قرائت از متون باشد. بنده ابایی ندارم بگویم که نه تنها زن باید حجاب داشته باشد، بلکه بنده حضور سیاسی زن را حداقلی می‌دانم و بر این باورم که شارع راضی به حضور گسترده زنان در فضای سیاسی و اجتماعی نیست و رسالت اصلی زن تربیت فرزند و رسیدگی به همسر است.
بنده بر این باورم که نه تنها در خانواده که در شوون مشترک میان زن و مرد و حتی در خارج از خانواده، مرد باید ریاست و سرپرستی را در اختیار داشته باشد و تفاوت آن دو را نه مقطعی و عرفی که تکوینی می‌دانم. روی این حساب شهادت زن باز هم نصف شهادت مرد است و نباید قاضی شود و اموری از این دست.
بنده این رویکرد را مستدل در کتاب “کلام فقاهی” بیان کرده‌ام. در آنجا هشت شاخص برای تشخیص احکام ثابت و متغیر یا به تعبیری احکام شرعی و حکومتی بیان کرده‌ام و در ضمن آنها به این مسائل هم پرداخته‌ایم. البته مثلا در مسأله زکات نظر بنده این است که اصل زکات حکم شرعی ثابت است اما موارد آن حکم حکومتی از جانب رسول خدا ص بوده و به حسب زمان توسط ولی امر دستخوش تغییر می‌شود. بنابراین این بیان ایشان نشان از بی خبری است.

کانال فقاهت: آقای فاضل گفتند که در مسائل فرعی می‌شود اختلاف داشت اما نباید در اصل متد اجتهاد اختلاف کرد، نظر شما چیست؟

استاد اکبرنژاد: سوال بنده از ایشان این است که آیا متد اجتهادی مثلا شیخ انصاری(ره) وحی منزل است و نص کتاب و سنت است تا کسی در آن تردید نکند؟ فقها به خودشان اجازه می‌دهند درباره ظهور آیات بحث کنند و اختلاف نظر پیدا کنند، حال روش اجتهادی شیخ و امثال ایشان مقدم بر آیات قرآن است؟ به چه دلیلی نباید در متد اجتهاد تشکیک کرد؟ اگر شیخ انصاری هم مثل آقای فاضل فکر می‌کرد، شیخ انصاری نمی شد و پایبند به قدما باقی می‌ماند.
بله بنده هم قبول دارم که نباید در مسلماتی مثل ضرورت انتهای حجیت به قطع یا ابتنای تفسیر متون بر بناهای عقلایی و نفی حجیت از قیاس و غیره تشکیک کرد. اما اینکه کسی بگوید حجیت خبر ثقه، یک امر تعبدی نیست و یک امر عقلی و عقلایی است و روش شیخ در تعبدی دانستن آن اشتباه است، امر مسلمی نیست و به هیچ محکم و نص دینی متکی نیست.
یا بحث از اینکه شیخ انصاری در تفسیر متون از روش‌های عقلایی عدول کرده و روش شبه فلسفی و عقلی را در پیش گرفته، با کدام محکم دینی تعارض دارد؟ یا گفتن اینکه در روش موجود اجتهاد قواعد بسیاری مورد غفلت قرار گرفته و به فتاوا آسیب زده، با کدام آیه ناسازگار است؟

ادامه دارد…