سنت علماء فقه و اصول به دلیل رجوع به قول خبره و اطمینان در ظهور گیری، بر استفاده از تراث گذشتگان است. این سیره در بین بزرگان این علم وجود دارد که با عنایت به نظر گذشتگان و معاصرین، رأی خود را ابراز می کردند به طوریکه غفلت از اقوال را از اسباب ضعف فقاهت می شمردند. از شیخ مفید(ره) گرفته تا صاحب جواهر(ره) وقتی به اقوال می رسند، حق آن را اداء می کنند. از آنجا که درس خارج محلی برای بررسی های فقهی است، هیچگاه بی نیاز از این سیره نخواهد بود. نظر به آراء گذشتگان بر اطمینان یافته های اجتهادی می افزاید و در پاره ای از مسائل، ارمغانش تنوع استدلال است.

با این حال سنت نیک بررسی اقوال در کنار محاسنی که دارد، اگر بر دامن افراط بنشیند، چه بسا از رسالت خویش دور شود که اطمینان به ایده و ادله ی آن است. گاهی اوقات استاد درس خارج بیشتر از آنکه به رسالت درس خارج در نحوه ی ظهور گیری از روایت و استفاده از ادله مختلف بپردازد، به بررسی نظرات دیگران مشغول می شود و در آخر شاگرد عائدی ندارد جز نظر علماء در مساله و اشکالاتی که به نظر استاد می رسید. گاهی هم استاد عزیزی در درس خود هدفش فقط ظهور گیری ادله است و قول علماء را کالعدم به حساب می آورد.

نه آن افراط جا دارد و نه این تفریط. علت این زیادی و کمی این است که در مبانی اجتهاد، میزان بررسی اقوال هنوز مشخص نیست و هر استادی طبق ذائقه و فهم و سبک خویش با این مطلب برخورد می کند. میزان کامیابی ما از گنجینه تراث به اندازه تشنگی و نیاز ما در ادله است، نه آنقدر که دریای اقوال ما را غرق کند، و نه آنقدر که بویی از سیرابی نبریم. جا دارد مجتهدین حدود این مسأله را مثل دیگر مبانی اجتهادی یک بار برای همیشه واکاوی کنند و میزان استفاده از آن را مشخص. نیز سزاوار است هر استادی در ابتداء درس خویش، نظر خود را در بررسی اقوال و میزان کارآیی آنها، مشخص کند تا ابهامات ذهن دانش پژوهان روشن گردد و بدانند با چه سبکی قرار است در دریای علم شنا کنند و گوهر جویند. همچنین بر محصلین است قبل از آنکه به بررسی نظرات علماء بپردازند، با سبک اجتهادی آنها و مبانی فقهی و اصولی تاثیر گذار ایشان آشنا شوند تا در نقد آنها بدانند که اشکال بر مبنا است یا استدلال. به عنوان نمونه چرا آیة الله خوئی(ره) بیشتر از آنکه به روایات استدلال کند، سراغ اصول عملیه می رود؟ شیخ انصاری(ره) با اینکه در اصول اجماع را نمی پذیرد، اما در بسیاری از موارد تنها دلیلی که برایش باقی می ماند، همان اجماع منقول است؟ آیة الله بروجردی(ره) برای برخی از اقوال مثل نظرات قدماء به شدت ارزش قائل بودند و بین آنها و دیگران تفاوت می گذاشتند اما برخی چنین تفاوتی را قائل نیستند. علت این ارزش و آن بی ارزشی چیست؟ نیز ایشان به فقه اهل سنت نظر ویژه ای داشتند در حالیکه این روش منحصر ایشان است.

بسیاری از موارد دانش پژوه محقق خوبی است و نظریه یک عالم را می داند و حتی اشکال می گیرد، اما به آبشخور آن نظریه منتقل نمی شود زیرا هنوز نمی داند چرا باید این نظریه بررسی شود و اصلا پشتوانه آن چیست؟ درس خارج زمانی کارآمدی بیشتری خواهد داشت که حدود بررسی اقوال به طور واضح مشخص باشد.