با نگاهی به مفهوم ورم، اختلاف معنایی «ورم» و «رشد» آشکار می شود. ورم به جایی گفته می شود که حجم شیء زیاد شود بدون تغییر در وزن آن. تورم علم اصول بدین معناست که حجم مباحث بی کاربرد و برخی مباحث زائد در آن افزایش یافته و بعضا یک بحث کاربردی با یک ورود اشتباه دچار پیچیدگی های فراوان شده است. علم اصول یک علم آلی است و به عنوان مقدمه و ابزار فقه آموخته می شود. بنابراین جهت گیری کلی علم اصول با توجه به کاربردی بودن آن در فقه تعیین می شود. به باور ما این دغدغه همیشه باید در ذهن طلبه وجود داشته باشد و از خود بپرسد، این علم یا فلان مساله چه فایده‌ای در عالم واقع دارد؟ آیا تامین کننده‌ی هدف از این علم است؟ به عبارتی؛ در بیرون از فضای ذهن و خارج از صفحه‌ی کاغذ، این مساله چه کارکردی دارد و دانستن آن چه چیزی به من افزوده و چه چیزی را از من می‌کاهد!؟ با همین سوال ساده و برخواسته از فطرت انسان، بخش قابل توجهی از مسائل متداول علوم، گرفتار شبهه‌ی هویتی شده و از رده خارج می‌شوند. مثلا: در علم اصول، مباحثی نظیرِ صحیح و اعم، مشتق، معانی حرفیه، اقسام وضع، واضع کیست؟، مقدمه الواجب، مساله‌ی ضد، انسداد، اغلب بحث‌های مربوط به اصول عملیه و…

در مقایسه‌ی مسائل جاری علم با اهداف آن، اغلب متوجه ضعف‌هایی در تحصیل اهداف می‌شویم، که ریشه در مسائل آن دارند. زیرا اگر علم موجود، که از پاره‌ای مسائل شکل یافته، توانایی لازم را ندارد، باید نواقص آن را کشف و مسائل جدیدی را پایه‌گذاری کرد. مباحثی مانند: ملاک ظهور، لایه‌های ظهور و شرایط لازم برای استظهارات تخصصی از متن، شرایط لازم برای قرینه، وظایف گوینده در انتقال معنا با توجه به شرایط گفتگو، وظایف شنونده نسبت به آن، و برخی مسائل از این قبیل که جای خالی آن‌ها را به وضوح در مباحث الفاظ اصول احساس می‌کنیم. برای همین نیز برخی بدون تصریح به نقص و ضعف اصول فقه موجود، از ضرورت بحث‌های هرمنوتیکی سخن می‌گویند! در حالی که سابقه‌ی اصول ما بسیار بیشتر از هرمنوتیک است!

اما افزایش مباحث زائد و پیچیده کردن مباحث ساده هرگز به کاربردی تر شدن علم اصول منجر نشده است. اگر با هدف فطری دست‌یابی به مصلحت و اجتناب از مفسده به سراغ علم رفته باشیم، طبعا باید از پیچیده سازی راه‌حل‌ها به شدت اجتناب کنیم. زیرا هدف حل مساله است و پیچیده ساختن راه حل، ایجاد مانع میان انسان و مصالح اوست. پس پیچیدگی موضوعیت نداشته و ساده کردن موضوعیت می‌یابد. به عبارتی؛ دو نوع پیچیدگی وجود دارد که یکی مطلوب و دیگری نامطلوب است. اگر به خاطر شرایط زمانی و مکانی و رشد حیات انسانی به مرور با مسائلی مواجه شویم که در ذات خود دقیق و دشوارند، به ناچار به روش‌های ظریف‌تر و لطیف‌تری در حلّ آن‌ها نیازمندیم. پس مطلوب است. اما اگر مساله‌ای در نهایت سادگی و بساطت باشد، با این حال هر روز راه حلّ آن پیچیده‌تر شود، و به مرور به مساله‌ای دشوار و خسته کننده مبدل گردد، جریانی نامطلوب و خلاف فطرت انسانی رخ داده است.

مثلا: عمل به خبر افراد مورد وثوق از مسائل ضروری زندگی انسان است که قوام حیاتش بر آن استوار است. این مساله از بدیهیاتی است که تصور آن، برای تصدیقش کفایت می‌کند! با این حال شاهد آن هستیم که به یک معضل مهم در اصول فقه تبدیل شده و گاه ماه‌ها در اطراف آن، بحث و گفتگو می‌شود و عمر شریف طلاب و علماء ناخواسته به هدر می‌رود. علم اصول با این پیچیدگی های غیر لازم و مباحث زائد حجم زیادی پیدا کرده و روند اجتهاد را بسیار طولانی ساخته است. این امر باعث اتلاف عمر شریف طلاب می شود.حضرت امام (ره)، پس از سال‌ها تدریس کفایه، در ضمن حاشیه خود، به طلاب و علماء هشدار می‌دهد که عمر خود را صرف تحصیل مطالب زائد و بی‌فایده‌ نکنند:

«إني قد تركت البحث في هذه الدورة عن الأدلة العقلية مطلقا، لقلّة فائدتها، مع طول مباحثها. و المرجوّ من طلاّب العلم و علماء الأصول – أيدهم اللَّه – أن يضنّوا على أوقاتهم و أعمارهم الشريفة، و يتركوا ما لا فائدة فقهيّة فيه من المباحث، و يصرفوا همّهم العالي في المباحث المفيدة الناتجة»(انوارالهدایه،ج۱،ص۳۱۷)

بنابراین تورم علم اصول با رشد آن متفاوت است. ما مشکلی با زیاد کردن نداریم. ای کاش  قواعد کاربردی زیادی داشتیم. مشکل ما همیشه پیچیده کردن مباحث ساده است.