منو

پربيننده ترين مطالب
    • No Post To Show
    • No Post To Show
    • No Post To Show
خانه / گفتمانی / ویژه تحول / مقصر اصلی!
نقد درون گفتمان حوزوی

مقصر اصلی!

نویسنده: هادی چیت ساز

یکی از ویژگی های سخنان اهل بیت (علیهم السلام) , جامعیت آنهاست، زیرا دقیقا به مشکل اصلی اشاره می کنند. از جمله دو حدیث ذیل که امروز جامعه ی ما نیاز جدی به آن دارد:

  1. قَالَ الباقر (ع): كَفَى بِالْمَرْءِ عَيْباً أَنْ يَتَعَرَّفَ مِنْ عُيُوبِ النَّاسِ مَا يَعْمَى عَلَيْهِ مِنْ أَمْرِ نَفْسِهِ أَوْ يَعِيبَ عَلَى النَّاسِ أَمْراً هُوَ فِيهِ لَا يَسْتَطِيعُ التَّحَوُّلَ عَنْهُ إِلَى غَيْرِهِ. (الكافي، ج۲، ص۴۶۰)
  2. قَالَ علی (ع):‏ أَكْبَرُ الْعَيْبِ أَنْ تَعِيبَ مَا فِيكَ مِثْلُهُ. (نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص۵۳۶)

برای عیب داشتن انسان همین کافیست که انسان به دنبال عیب های دیگران باشد طوریکه چشم خود را بر عیب های خویش ببندد (كور عيبهاى خود و بيناى عيوب ديگران باشد)، یا عیبی را بر مردم خرده گیرد که خود گرفتار آن است اما نمی تواند آن را اصلاح کند. نیز امیرالمومنین (ع) این رذیله ی اخلاقی را بزرگترین عیب انسان می داند.

خصوصیت قرآن و روایات این است که توصیه های راهبردی آن برای هر کس و هر مسئولیتی قابل اجراست و کسی نیست که خود را مخاطب آن نداند. اگر قرار باشد دو حدیث شریف فوق بر جامعه ی روحانیت تطبیق داده شود، معنایش چیزی جز ضرورت نگاه دقیق و عیب جویانه ی حوزویان به خودِ حوزه نیست. نگاهی که به تحول خواهی و حرکت به سمت اصلاح پیش رود، زیرا روحانیون بیش از آنکه تقصیرات دینی و فرهنگی و سیاسی و… را بر دوش مسئولین و دولت های مختلف گذارند، باید به نقش خود و تاثیری که می توانستند برای وضع بهتر انقلاب داشته باشند، فکر کنند و تقصیرات خود را نه ناچیز، که بزرگ ببینند و آنگاه برای تقصیرات برنامه ریزی کنند. حوزه نیازمند “یقظه” است تا بتواند به سمت رشد پیش رود وگرنه امیدی به پیشرفتش نخواهد بود. احساس خطر رهبر عزیز از انقلابی نماندن خود حوزه[۱] ، بهترین شاهد بر این ادعاست.

چه عیبی بزرگتر از اینکه بسیاری از اساتید حوزه به غلط بودن نظام آموزشی و تحصیلی حوزه اشکال دارند اما حاضر نیستند مخالفت خود را اعلام کنند و پیگیر جواب قانع کننده باشند و فقط سر مناظره ها و در جلسه های خصوصی می گویند: ما هم قبول داریم نظام آموزشی و کتابها معایبی دارند؛ اما بعد از مناظره در عمل تفاوتی با موافقین ندارند.

اگر به تعبیر حضرت آقا، حوزه خاستگاه انقلاب و روح این نظام است،[۲] آیا روحانیت به وظیفه ی پدری خود در قبال فرزندش خوب عمل کرده که مدام تیزی شمشیر نقد خود را بر روی دیگران می کشد؟ مگر نه این است که حضرت آقا از همان ابتدای رهبری بحث تغییر و تحولات را طرح کردند؟ دیگر چطور باید از حوزویان طلب همکاری برای نیازها داشته باشند؟ وقتی ایشان از وضع فرهنگی این قدر گلایه دارند و مسئول اصلی سامان دادن به این اوضاع حوزه ی علمیه و روحانیت است، با کدام آبرو می خواهیم شعار سردهیم”از تو به یک اشاره، از ما به سر دویدن”؟ اشاره که هیچ، سالهاست از طلب و درخواست جدی هم گذشته اما همچنان حوزه نمی خواهد از خواب بیدار شود و به “یقظه” برسد.

چه عیبی بزرگتر از اینکه بسیاری از اساتید حوزه به غلط بودن نظام آموزشی و تحصیلی حوزه اشکال دارند اما حاضر نیستند مخالفت خود را اعلام کنند و پیگیر جواب قانع کننده باشند و فقط سر مناظره ها و در جلسه های خصوصی می گویند: ما هم قبول داریم نظام آموزشی و کتابها معایبی دارند؛ اما بعد از مناظره در عمل تفاوتی با موافقین ندارند.

عیبها را جامه ی پرهیز پوشانده ست و بس

جامه ی عجب و هوی بهتر ز عریانی نبود[۳]

به راستی روحانیون بعد از گذشت چهل سال از عمر انقلاب، کدام نظام اقتصادی را تدوین کرده که اینقدر از نظام بانکی ربوی گلایه دارند؟ آیا روحانیون نظام سیاسی دینی را بر اساس قانون اساسی نگاشتند تا حرکت دولت ها دقیقا مشخص باشد و بتوانند حرکت بر خلاف آن را اینهمه به باد انتقاد گیرند؟ آیا حوزه دغدغه ی پیوست فرهنگی بر کالاهایی را داشت که پیوست های غربی و ضد دینی دارند؟ اگر شخصِ رهبر اقدام به این عمل نمی کرد، ارگانی بود که آن را مطالبه کند و حتی اکنون حوزویان پیگیر عملی شدن پیوست های نوشته شده هستند؟

روحانیون بیش از آنکه تقصیرات دینی و فرهنگی و سیاسی و… را بر دوش مسئولین و دولت های مختلف گذارند، باید به نقش خود و تاثیری که می توانستند برای وضع بهتر انقلاب داشته باشند، فکر کنند و تقصیرات خود را نه ناچیز که بزرگ بینند و آنگاه برای تقصیرات برنامه ریزی کنند. حوزه نیازمند “یقظه” است تا بتواند به سمت رشد پیش رود وگرنه امیدی به پیشرفتش نخواهد بود.

نگارنده هرگز درصدد کم رنگ کردن نقدها و اهمیت نشان دادن اشتباهات دیگران نیست که خود ضرورت دارد. نیز اشاره ی او به اساتید و فضلایی نیست که پی گیر منویات حضرت آقا هستند و تحول را فریاد می زنند (که بسیار معدودند)، بلکه بدنه ی حوزه را خطاب می کند. نویسنده، طلبه ای کوچک از خانواده ای حوزویان است که آرزو دارد روزی حوزویان سخن حکمتانه ی امام باقر (علیه السلام) را الگوی خود قرار دهند و بیش از آنکه به تقصیرات دیگران مشغول شوند، تقصیرات خود را بپذیرند و به فکر و برنامه ریزی برای اصلاح حوزه و تحقق منویات امام راحل و خلف صالح او باشند.

[۱] دیدار با مجمع نمایندگان طلاب، ۲۵/ ۱۲/ ۱۳۹۴.

[۲] بيانات در جمع علما، مدرّسان و فضلاى حوزه‏ ى علميه ‏ى قم، ۳۰/ ۱۱/ ۱۳۷۰.

[۳] پروین اعتصامی، غزل زن در ایران.

درباره نویسنده

مدیر سایت
وبلاگ

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

asd


Username
Create an Account!
Password
Forgot Password? (close)

adf


Username
Email
Password
Confirm Password
Want to Login? (close)

asdf


Username or Email
(close)