منو

پربيننده ترين مطالب
    • No Post To Show
    • No Post To Show
    • No Post To Show
خانه / گفتمانی / ویژه تحول / زوائد علم اصول

زوائد علم اصول

یکی از آفاتی که گریبان هر علمی را گرفته است و مانع رشد و پیشرفتش می شود، ذکر مباحث بی فائده و زائد می باشد که مانند علف هرزی جلوی پیشرفت را میگیرد و نمیگذارد میوه علم به ثمر برسد. مغلق گویی و عدم بیان رسا و روشن، ذکر مطالب زائد و بی فایده و منسوخ شده، از جمله عیوب فاحشی هستند که دامن علم اصول را گرفته و مانع از رشد و پویایی آن گردیده است . برخی از فضلا و علما نیز به این مطالب اشاره کرده اند که به صورت مختصر برخی از این سخنان را می آوریم:

آیت الله غلام حسین تبریزی در مقدمه کتاب شریف «الاصول المهذبه» نکته لطیفی را متذکر می‌شود که خلاصه آن چنین است:

استاد ما شریعت اصفهانی ره نقل می‌کرد که مردم درباره علوم به چیزی که مطابق هوس‌هایشان باشد، علاقه نشان می‌دهند. زمانی که دانش «نحو» در مرکز بحث‌های علمی قرار گرفت. بسیاری از افراد به خاطر شهرت طلبی و بدون توجه به نیازها بدان روی آوردند. تا جایی که مفاخر آن با انگشت نشان داده می‌شدند. پس از مدتی دانش «معانی و بیان» در مرکز بحث‌ها قرار گرفت و کتاب‌ها و شرح‌های فراوانی نوشته شد که گویا تمام کمالات عالم در این علم نهفته است. در دنیای شیعه نیز پس از ظهور مرحوم بهبهانی، اصول فقه همان جایگاه را پیدا کرد و به مرور زمان محور علوم حوزوی گردید. تا جایی که مقدمیت آن برای  فقه فرموش شد و فقه را تحت الشعاع خود قرار داد و به جایی رسید که جز با از دست دادن سالیان سال از عمر پربار، کسی در آن صاحب نظر نمی‌شد. معانی حرفی دو ماه و مقدمه الواجب شش ماه و غیره وقت طلاب را ضایع می‌ساخت. همه این‌ها در حالی بود که اغلب مباحث اصول، امور فطری و مرتکزی بیش نبود و نیازی به چنین بحث‌های طولانی نداشت.[۱]

حضرت آیه الله خلخالی در این رابطه میفرمایند:

ما با آقايان سيستاني، وحيد و مرحوم سيد محمدباقر صدر و آقاي فلسفي هم دوره بوديم، يك شب آقاي سيستاني گفتند ما الان دوره دوم است كه در درس شركت مي‌كنيم، خوب است به آقا بگوييم فكر بيشتري بكنيد و مطالب جديدي عنوان بكنيد كه هم براي ما كه دوره دوم است، مطالب جديدي باشد و هم آنهايي كه دوره اولشان است استفاده مي‌كنند، گفتم اين حرف دل من است، خيلي حرف خوبي است، مشكلي ندارد. درس كه تمام شد و آقاي خوئي از منبر پايين آمد، گفتم آقا قدري استراحت بكنيد، خسته شديد. فرمود تازه‌اي است؟ گفتم بله، و اين مطلب را به ايشان گفتم. فرمود اين درسي كه من براي شما مي‌گويم، گفتني‌هاي سه استاد بزرگ است (تعبير به گفتني‌ها كرد يعني آنها هم قدري حشو و زوائد دارند)؛ مرحوم نائيني، مرحوم آقاضياءعراقي و مرحوم آقا شيخ محمدحسين اصفهاني (اينها اساتيد ايشان هستند و معلوم است درس همه اينها حاضر بوده است) و خود من هم اگر نظري داشتم ضميمه كردم و نتيجتاً درس من محصّل افكار چهار استاد است، شما اين را درست ضبط كنيد و دقت كنيد براي استنباط، همين كافي است. دنبال فقه برويد، فقه جواهر از اول طهارت تا ديات ۵۷ كتاب است؛ اينها را نگاه كنيد، عمر كافي نيست. اصول يك فن است و مطالبش خيلي كشيدني است، خيلي جرّ و بحث مي‌شود، قلت و إن قلت خيلي در آن مي‌شود، ثمره عملي بر آن مترتب نيست، همين مقدار كه ثمره علمي دارد كافي است. هذا اولاً و ثانياً من نه ميلش را دارم، نه وقتش را دارم.[۲]

علامه سيدمحسن امين جبل عاملى، صاحب كتاب اعيان الشيعه در این زمینه میفرماید:

كتابهاى اصول متداول در حوزه ها، مانند: معالم، قوانين، رسائل و كفايه نيز محتاج تهذيب است; مثلاً معالم با اين كه مؤلف آن سرآمد اصوليان بوده و ستاره اقبال آن درخشيده، حاوى مطالبى است كه اكنون به كهنگى گراييده و متأخران به مطالب جديدى در دانش اصول دست يافته اند كه متقدمان از آن بى بهره بوده اند، لذا بايد مطالب غير لازم آن حذف و افكار پخته اين علم جاى گزين آنها گردد… و رسائل با اين كه فضيلت بزرگى براى مؤلف آن به حساب مى آيد، به خاطر اين كه نوآورى داشته و مسائل اصولى مهم را تحقيق كرده، باز در موضوعاتى چون دليل انسداد و مانند آن نيازمند تهذيب و حذف و تلخيص است. بخش هاى مختصر آن نيز محتاج شرح است. كفايه الاصول، اگرچه مؤلف اش تبحر كافى داشته و حذف بسيارى از زوايد و تحقيق و تنقيح مسائل اصول فضيلت مهمى برايش به حساب مى آيد باز عبارتهاى پيچيده اى دارد و نيازمند به تهذيب است[۳]

 

 

[۱] غلامحسين تبريزى، اصول المهذبة، جلد۱، چاپ طوس‏، صفحه۴

 

[۲] در گفتگوی روزنامه جمهوری اسلامی با آیت الله سید محمد مهدی موسوی خلخالی، ۲/۶/۹۱

[۳] شيوه تحصيل و تدريس در حوزه‏هاى علميه، محمدعلى رضائى اصفهانى،‌ص۵۳. به نقل از مجله حوزه،ش۱۴۷،ص۱۸۱

 

درباره نویسنده

مدیر سایت
وبلاگ

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

asd


Username
Create an Account!
Password
Forgot Password? (close)

adf


Username
Email
Password
Confirm Password
Want to Login? (close)

asdf


Username or Email
(close)